Artykuł:
NATPOL 2011 – prognoza sytuacji zdrowotnej Polaków na 2020r.
Napisany przez PR, dnia 2011-05-01 19:01:40
Choroby układu sercowo-naczyniowego są główną przyczyną przedwczesnej umieralności w Polsce. Powodują śmierć średnio 476 osób dziennie, w tym co piąty zgon jest przedwczesny. W Polsce umieralność będąca następstwem tych schorzeń systematycznie maleje, ale nadal jest jedną z najwyższych w Europie. Badanie NATPOL 2011 jest pierwszym od wielu lat badaniem epidemiologicznym, które pokaże rozpowszechnienie w polskiej populacji czynników ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Na podstawie wyników będzie można ocenić aktualne zagrożenie chorobami układu krążenia i określić jak najskuteczniej leczyć osoby nimi zagrożone. Projekt ten może znacząco przyczynić się także do kształtowania polityki zdrowotnej państwa.
Choroby układu sercowo-naczyniowego są główną przyczyną przedwczesnej umieralności w Polsce. Powodują śmierć średnio 476 osób dziennie, w tym co piąty zgon jest przedwczesny. W Polsce umieralność będąca następstwem tych schorzeń systematycznie maleje, ale nadal jest jedną z najwyższych w Europie. Badanie NATPOL 2011 jest pierwszym od wielu lat badaniem epidemiologicznym, które pokaże rozpowszechnienie w polskiej populacji czynników ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Na podstawie wyników będzie można ocenić aktualne zagrożenie chorobami układu krążenia i określić jak najskuteczniej leczyć osoby nimi zagrożone. Projekt ten może znacząco przyczynić się także do kształtowania polityki zdrowotnej państwa.
Projekt badawczy NATPOL 2011 został rozpoczęty na przełomie 2010 i 2011 roku z inicjatywy zespołu Katedry Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego w Gdańsku pod kierunkiem prof. dr hab. med. Bogdana Wyrzykowskiego i dr hab. Tomasza Zdrojewskiego. NATPOL 2011 jest badaniem kompleksowym, wpisującym się w cykl zakrojonych na szeroką skalę badań przekrojowych jak NATPOL 1994 r., NATPOL 1997 r. i NATPOL PLUS w 2002 r.. Koncepcja badania jest oparta na najlepszych, uznanych na świecie wzorcach – na badaniu Framingham Heart Study realizowanym w Stanach Zjednoczonych od 1948r. Jeden z realizatorów badania Framingham, prof. Michael Pencina z Boston University, jest współautorem NATPOL 2011.
Choroby układu sercowo-naczyniowego są główną przyczyną śmierci ludzi na świecie. W Polsce powodują ok. 45% zgonów. Najwięcej z nich jest spowodowanych zawałem serca lub udarem mózgu. Wiedza o rozpowszechnieniu czynników ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego i o zachodzących zmianach obciążenia nimi społeczeństwa umożliwi prognozowanie sytuacji zdrowotnej w Polsce na kolejną dekadę. Ostatnie badanie przekrojowe poświęcone temu zagadnieniu w populacji ogólnopolskiej zostało przeprowadzone w latach 2004-2005.
Czynnikami ryzyka o istotnym znaczeniu w przypadku zagrożenia chorobami sercowo-naczyniowymi są nadciśnienie tętnicze i cukrzyca. Podwyższone ciśnienie tętnicze jest, według szacunkowych danych, przyczyną ponad 7 milionów przedwczesnych zgonów na świecie. W Polsce na nadciśnienie w 2002 r. cierpiało około 9 milionów osób, a dodatkowe 9 milionów – ma wysokie prawidłowe ciśnienie krwi – stan ten eksperci amerykańscy określają również mianem stanu przednadciśnieniowego. Równie ważnym wrogiem zdrowia Polaków jest hipercholesterolemia. Zaburzenia lipidowe znacznie przyspieszają rozwój miażdżycy i przez to przyczyniają się do występowania zawałów serca, udarów mózgu, niewydolności nerek czy niedokrwienia kończyn dolnych. W badaniach na początku ub. dekady (NATPOL 2002) wykazano, że prawie połowa dorosłych Polaków ma podwyższony poziom cholesterolu. Cukrzyca natomiast, kolejny zidentyfikowany czynnik ryzyka dotyczący schorzeń sercowo-naczyniowych, została uznana za chorobę cywilizacyjną: obecna grupa 230 milionów chorych na świecie powiększy się, według prognoz, o kolejnych 120 milionów osób w ciągu nadchodzących 20 lat. W Polsce na cukrzycę choruje ponad 1,5 miliona osób, a prawdopodobnie taka sama grupa ludzi nie jest nawet świadoma, że już na cukrzycę choruje lub ma stan przedcukrzycowy.
„Nadciśnienie tętnicze i cukrzyca dotyczą wielomilionowej populacji mieszkańców Polski i stanowią znaczący problem w wymiarze zdrowotnym, społecznym i ekonomicznym. Skala tego problemu nabiera dodatkowej wagi, gdy uświadomimy sobie, że te schorzenia stwarzają realne zagrożenie wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego. Umieralność wskutek chorób układu krążenia systematycznie w Polsce się zmniejsza, ale nadal jest ona najwyższa w Europie. Tę pozytywną tendencję zawdzięczamy zarówno profilaktyce i leczeniu, ale przede wszystkim zmianom w stylu życia społeczeństwa. Obserwacja potwierdza fakt, jak ważna jest edukacja zdrowotna społeczeństwa, a także projektowanie programów profilaktycznych dostosowanych do realnej sytuacji epidemiologicznej w kraju. W przeciwnym wypadku w najbliższej dekadzie blisko 800 tys. Polaków w wieku wysokiej aktywności życiowej i zawodowej dozna zawału serca, a prawie 500 tys. osób ucierpi na udar mózgu.” – powiedział dr hab. Tomasz Zdrojewski, koordynator projektu badawczego NATPOL 2011.
Identyfikacja i ocena czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych była przedmiotem cyklu badań przekrojowych NATPOL, które przeprowadzono w Polsce w latach 1994-2002 (NATPOL I, II, III PLUS). Pod koniec 2010r. został opracowany i wdrożony do realizacji nowy projekt – NATPOL 2011. Jego celem jest przede wszystkim ocena aktualnej skali rozpowszechnienia nadciśnienia tętniczego oraz innych podstawowych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, w tym zaburzeń lipidowych i cukrzycy w Polsce na przełomie 2010 i 2011 roku.
Kolejnym celem NATPOL 2011 jest pokazanie trendów związanych z występowaniem głównych czynników ryzyka chorób układu krążenia oraz ich kontroli wśród dorosłych mieszkańców Polski w latach 2002-2011, określenie częstości występowania w społeczeństwie określonych zaburzeń metabolicznych powiązanych z ryzykiem sercowo-naczyniowym. Ostatnim celem projektu jest wypracowanie wiarygodnego modelu epidemiologicznego, który umożliwi przewidywanie zmian umieralności spowodowanej chorobą wieńcową w Polsce i opracowanie alternatywnych scenariuszy działań w obszarze prewencji pierwotnej chorób układu krążenia
.„Rozpoczęty projekt NATPOL jest pierwszym od kilku lat kompleksowym badaniem przeprowadzanym na tak szeroką skalę. Model badawczy jest wzorowany na Framingham Heart Study – badaniu, które jest prowadzone w USA od 1948r. Niezmiennym celem tego badania jest identyfikacja oraz analiza czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Rzetelność projektu wynika między innymi z tego, że badanie jest prowadzone co dwa lata na tej samej grupie osób. Na samym początku w badaniu uczestniczyło 5 209 mężczyzn i kobiet w wieku 30-60 lat. W 1971r. do badań włączono drugie pokolenie – grupę 5 124 dzieci osób z pierwszej grupy, a w 2002r. – grupę wnuków. Wyniki wieloletnich obserwacji w badaniu Framingham przyczyniły się do rozwoju nie tylko wiedzy o czynnikach ryzyka i chorobach układu sercowo-naczyniowego, ale również do planowania programów w zakresie szeroko pojętej profilaktyki chorób sercowo-naczyniowych. Mam nadzieję, że badanie NATPOL zakończy się takim samym sukcesem” – powiedział prof. dr hab. Grzegorz Opolski, krajowy konsultant ds. kardiologii
Realizacja badania NATPOL 2011, w powiązaniu z dodatkową analizą wyników z 2002r. może mieć wpływ na stan zdrowia mieszkańców Polski w przyszłości. Wyniki umożliwią oszacowanie aktualnej skali zagrożeń chorobami układu sercowo-naczyniowego i ich skutków w wymiarze społecznym oraz zdrowotnym. Mogą w istotny sposób przyczynić się do kształtowania polityki zdrowotnej kraju poprzez m. in. opracowanie dostosowanych do rzeczywistych potrzeb programów profilaktycznych, polepszanie procesu leczenia poprzez jak najwcześniejszą diagnozę i prawidłowy dobór terapii, udoskonalanie systemu opieki zdrowotnej, programu edukacyjnego studiów medycznych a także edukacji społeczeństwa na temat zdrowia i aktywnego stylu życia. Potencjał wyników projektu badawczego ma także wymiar ekonomiczny – zdrowe społeczeństwo oznacza zmniejszenie wydatków na leczenie i wydłużenie aktywności Polaków.
NATPOL 2011 – informacje o projekcie
Próba reprezentatywna dla mieszkańców Polski w wieku 18-79 lat
Liczba wywiadów: 2 400
Losowy dobór próby ze względu na miejsce zamieszkania, wiek i płeć
Próba skupiona w wiązkach terytorialnych przeciętnie po 11 respondentów
Trzyetapowy dobór próby
I. etap – losowanie gmin (wykonane przez GUMed)
II. etap – losowanie wiązek w obrębie gmin wylosowanych w I etapie, oraz losowanie indywidualnych respondentów (wykonane przez MSWiA z operatu PESEL)
III etap – losowy dobór dorosłych Polaków w tych wiązkach
Wywiad obejmuje badanie kwestionariuszowe, dwie serie pomiarów ciśnienia tętniczego, pomiary antropometryczne oraz badanie krwi i moczu w celu dokonania oznaczeń biochemicznych
Badania w terenie są wykonywane przez 180-osobową grupę przeszkolonych przez autorów projektu pielęgniarek
Wstępne opracowanie materiału biologicznego jest wykonywane przez wybrane lokalne laboratoria. Oznaczenia materiału biologicznego są wykonywane w Centralnym Laboratorium Klinicznym Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego w Gdańsku
Planowane zakończenie projektu: wrzesień 2011r.
Organizatorzy badań NATPOL 2011
Główny organizator
Zespół Katedry Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego w Gdańsku, pod kierunkiem prof. dr hab. med. Bogdana Wyrzykowskiego jest głównym realizatorem badania NATPOL 2011. Koordynatorem projektu jest dr hab. n. med. Tomasz Zdrojewski. Zespół tworzą specjaliści posiadający dogłębne doświadczenie w projektowaniu i realizacji przekrojowych badań dotyczących chorób sercowo-naczyniowych o zasięgu ogólnopolskim takich jak: NATPOL PLUS, WOBASZ i POL-SENIOR: dr Zenon Jakubowski, dr med. Tadeusz Jędrzejczyk, lek. Agata Ignaszewska-Wyrzykowska, lek. Marcin Rutkowski, lek. Piotr Bandosz oraz mgr Elżbieta Wołkiewicz.
Współorganizatorzy i współautorzy
Prof. Michael Pencina z Boston University, School of Public Health, który jest współautorem projektu NATPOL 2011 i jednym z realizatorów projektu badawczego Framingham Heart Study prowadzonego na terenie Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej
Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii, Gdański Uniwersytet Medyczny pod kierownictwem prof. dr hab. n. med. Zbigniewa Gacionga
Zakład Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia Instytutu Kardiologii w Warszawie pod kierownictwem prof. dr hab. n. med. Wojciecha Drygasa
Recenzenci projektu
prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki, Uniwersytet Jagielloński - konsultant krajowy d.s. geriatrii
dr hab. med. Bogdan Solnica, Uniwersytet Jagielloński - Prezes Polskiego Towarzystwa Diagnostyki Laboratoryjnej
dr Bogdan Wojtyniak, Państwowy Zakład Higieny, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego
w Warszawie
Więcej informacji o projekcie NATPOL 2011 jest dostępnych na stronie www.natpol.org
Projekt jest finansowany ze środków Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, Ministerstwa Zdrowia (w ramach Narodowego Programu POLKARD) oraz partnerów ze strony przemysłu farmaceutycznego.
Partnerzy
Głównym partnerem NATPOL 2011 jest Sanofi-Aventis, które wsparło projekt badawczy grantem naukowym. Sanofi‑Aventis jest globalnym dostawcą usług zdrowotnych, zaangażowanym
w odkrywanie, produkcję i dystrybucję leków, które mają poprawić stan zdrowia pacjentów na całym świecie. Do Grupy Sanofi-Aventis należy m.in. spółka Sanofi Pasteur, będąca największym na świecie producentem szczepionek, Zentiva – lider produkcji leków generycznych w Europie Środkowo-Wschodniej oraz od 2010 r. firma Nepentes S.A. Grupa Sanofi-Aventis w Polsce zatrudnia ponad 1300 osób, w tym 190 we własnym zakładzie produkcyjnym w Rzeszowie.
Więcej informacji znajduje się na stronie www.sanofi-aventis.pl
Ważnymi partnerami projektu, którzy wsparli go grantami są także: Abbott Laboratories Poland i Siemens.
